Aslan Figürleri İle Sembolleşen Yapı: Şirdar Medresesi

Şirdar Medresesi, Özbekistan’ın Semerkand şehrinde bulunan tarihi bir yapıdır. Konumu ise Registan Meydanı’ndaki Uluğ Bey Medresesi’nin karşısındadır. Medresenin adı, dilimizde “Aslanlı Medrese” anlamına gelmektedir. 

Semerkand’ın başlıca turistik yerlerinden olan Şirdar Medresesi, 2001 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesine girmiştir.

Şirdar Medresesi, görünümü ile Uluğ Bey Medresesi’nin aynasıdır. Ancak daha büyük ve geniş bir alana sahiptir.

Şirdar Medresesi’nin Tarihi ve Mimarisi

Şirdar Medresesi, Uluğ Bey Medresesi’nin inşasından 200 yıl sonra inşa edilmiştir. İnşa emri ise dönemin Semerkant hükümdarı Yalangtush Bakhadur tarafından verilmiştir. Medresenin yapımı,1619 yılında başlatılmış ve 1636 yılında tamamlanmıştır. Yapının tasarımı ve inşası ise deneyimli mimar Abdul Jabbar tarafından üstlenilmiştir.

Şirdar Medresesi, uzun ömrü boyunca birçok deprem ve yıkım yaşamıştır. Bu nedenle modern mimarlar tarafından, birkaç kez onarılmıştır. Mimarlar, yüzlerce yıl önce olduğu gibi medresenin eski görünümünü yeniden yaratabilmişlerdir. Ayrıca medresenin yarım kalmış mavi kubbesi, 1970’li yıllarda yapılan restorasyon çalışmaları sırasında tamamlanmıştır.

Mimari olarak Şirdar Medresesi, Uluğ Bey Medresesi’nin neredeyse aynısıdır. İç avlusu, öğrencilerin kalmaları için odaları ve sınıfları olan kare bir yapıdadır. Medresenin iki yanından, iki minare yükselmekte ve mavi kubbesi dikkat çekmektedir.

Medresenin yapımında en son mimari yenilikler kullanıldığı için, döneminin en modern binası olarak kabul edilmiştir.

Şirdar Medresesi; İslam mimarisinin doğasında bulunan mozaik, figürlü süslemeler ve oymalar kullanılarak, oryantal tarzda inşa edilmiştir. Medresenin dışı ve içi, parlak sırlı tuğla süslemeler ile kaplıdır. Duvarları ve minareleri, çeşitli çiçek desenleri ile Kuran’da geçen Arapça ayetlerle süslenmiştir. Dış tasarımının aksine, öğrenci konaklama odaları ve sınıflar beyaz sade duvarlara sahiptir.

Şirdar Medresesi Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Şirdar Medresesi’nin bazı önemli özellikleri vardır. Girişinin üzerindeki kemerin merkezinde, eski zamanlarda bolluk ve bereketin sembolü olan gamalı bir haç bulunmaktadır. Medrese, uzun yıllar boyunca sayısız öğrenciye ev sahipliği yapmıştır. Öğrencilere özellikle geometri, matematik, hayat bilgisi ve teoloji dersleri verilmiştir.

Şirdar Medresesi girişindeki kemerin her iki yanında, sırtlarında güneş olan aslan figürleri yer almaktadır. Aslanların ağızları kükrercesine açık ve yeleleri kabarık tüylüdür. Güneş figürlerinde ise insan yüzleri bulunmakta ve sarı ışınlar yayılmaktadır. Bu aslan figürü ulusal bir sembol haline gelmiş ve Özbek banknotlarında yer verilmiştir.

Registan Meydanı, sahip olduğu birbirinden güzel üç medresesiyle her yıl binlerce ziyaretçiyi kendine hayran bırakmaktadır. Bu tarihi yapılar; boyutları, mimarisi ve birbirinden eşsiz süslemeleri ile Semerkant’ın öne çıkan simgeleri haline gelmişlerdir. Aslanlı Medrese olarak da bilinen Şirdar Medresesi, haftanın her günü 09:00-20:00 saatleri arasında ziyaretçilerini ağırlamaktadır. Medreseye giriş ücreti ise kişi başı 4 dolar olarak belirlenmiştir.