Samanyolu ile Karşılaştırılan Güzellikteki Bibi Hanım Camii

Bibi Hanım Camii, Özbekistan’ın tarihi anıtları ile meşhur şehri Semerkant’ın merkezinde yer almaktadır. Tam olarak Bibikhonim Caddesi’nde bulunmaktadır.

109 x 167 metre boyutlarıyla Orta Asya’daki camilerin en büyüğüdür. Cami, yaklaşık 10.000 kişiye ev sahipliği yapabilmektedir.

Bibi Hanım Camii’nin heybetli mavi kubbeleri alışılmışın dışında bir manzara sunmaktadır. Eski zamanlarda bu caminin kubbeleri, cennetin kubbeleri olarak anılmış ve Samanyolu ile bağdaştırılmıştır.

Bibi Hanım Camii’nin Tarihi

Şanlı hükümdar Timur camiyi en sevdiği eşi Bibi Hanım’ın onuruna yaptırmıştır. Timur, Hindistan’a yaptığı başarılı seferin ardından doğunun en büyük camisini inşa etmeye karar vermiştir. Yüzlerce mimar, ressam ve mühendis Semerkant’a getirilmiştir. Caminin inşaatı beş yıl sürmüş ve Timur başka bir seferden döndüğünde hazır hale getirilmiştir. Yapımına 1399’da başlanmış ve 1404 yılında tamamlanmıştır.

Bibi Hanım Camii’nin inşa edildiği yıl Timur, Çin seferi sırasında yüksek ateşten ölmüştür. Kısa bir süre sonra caminin bazı yerleri çökmeye başlamıştır. Timur’un aşırı büyük hırsları yüzünden teşvik edilen mimarlar yapıyı devasa boyutlarından dolayı düzgün inşa edememişlerdir. Caminin büyük bir kısmı yavaş yavaş çökmüş ve tahrip olmuştur. 1897’de gerçekleşen bir depremde daha da kötü bir hale gelmiştir.

Sovyet sonrası dönemde Özbekistan’ın ilk cumhurbaşkanı İslam Kerimov, Timur döneminden kalma binaları restore etmeye başlamıştır. Özbek restoratörler; çökmekte olan ana kubbeyi başarılı bir şekilde sağlamlaştırıp restore etmiş, 1897 depreminde kırılan giriş kemerini ve yan odalardaki kaybolan kubbeleri yeniden inşa etmişlerdir. Ayrıca her yerdeki ufalanmış tuğlaları eskisinden farklı olmayan yeni duvarlar ile değiştirmişlerdir.

Bibi Hanım Camii’nin Mimari Özellikleri

Bibi Hanım Camii’nin dış yüzeyinin çoğunda, Timur dönemi yapılarında tipik hale gelen farklı türde çini işlemeleri bolca kullanılmıştır. Dış yüzey, geometrik, bitkisel ve yazıtlı tasarımlara sahiptir. Kubbeleri aşağıdan destekleyen tonozlar sadece yapısal olarak karmaşık değildir, aynı zamanda geleneksel İslami dekoru mukarnas ile göz kamaştırıcı bir şekilde dekore edilmiştir. Kubbenin içi, yaldızlı kartonpiyer süslemeler ile donatılmıştır. İç mekan da, desenli duvar resimleri ile dekore edilmiştir.

Timur’un torunu Uluğ Bey, devlet adamı rolünün yanı sıra bir astronom ve büyük bir mühendistir. Uluğ Bey, Bibi Hanım Camii için büyük boyutta bir Kuran standı yapmıştır. Bu stant, önce kubbeli kutsal alana yerleştirilmiş ve daha sonra avlunun ortasına taşınmıştır.

Uzunluğu yaklaşık 230 cm’dir. Bu Kuran standı bir efsaneye sahiptir. Uzun süredir hamile kalamayan bir kadın, Bibi Hanım Camii’ne gelip avlusundaki Kuran’ı Kerim’e dokunursa ve dua ederse mutlaka bir bebeği olacağına dair yaygın bir inanış vardır.

Bibi Hanım Camii, etkileyici tarihi ve mimari özellikleri ile Semerkant’ın en çok rağbet gören yapılarından biridir. Bu olağanüstü boyuttaki cami, nisandan ekim ayına kadar 08:00 - 19:00 ve kasımdan mart ayına kadar ise 09:00 - 17:00 saatleri arasında ziyaretçilerine kapılarını açmaktadır. Bibi Hanım Camii’ne giriş ücreti 2.5 dolardır.