İpek Yolu’nun Can Damarı Özbekistan Hakkında Bilgiler

Özbekistan, Unesco tarafından Dünya Mirası ilan edilen tarihi şehirleri, yemyeşil doğası, çini işlemeli cami ve medreseleri ile ünlü turistik bir ülkedir. Orta Asya’daki Özbekistan’ın kuzeyinde ve batısında Kazakistan, doğusunda Kırgızistan ve Tacikistan, güneyinde Afganistan ve Türkmenistan’la komşu oluşu Özbekistan ile ilgili bilgiler arasındadır. Kuzeybatıdan Aral Denizi’ne kıyısı bulunan ülke, 24 milyonluk bir nüfusa sahiptir. Orta Asya'nın en kalabalık ülkelerinden biri olan Özbekistan’da toplam nüfusun yaklaşık yüzde 98'i okur yazardır. Birçok medeniyete ev sahipliği yapan Özbekistan’ın, %80’i Özbek, %5,5’i Rus, %5’i Tacik, %3’ü Kazak, %1,5’i ise Tatar’dır.

Taşkent, ülkenin kültürel ve ekonomik merkezi olmasının yanı sıra aynı zamanda da başkentidir. Özbekistan’ın en turistik şehirleri; Taşkent, Nukus, Termez, Khiva, Buhara, Andican, Semerkand, Namangan ve Fergana’dır. Resmi dili Özbekçe olsa da günlük dil olarak Rusça da konuşulan Özbekistan’ın para birimi somdur. Turistler Özbekistan hakkında her şeyi öğrendikten sonra, ülkenin eşsiz tarihini karış karış keşfe çıkabilmektedir.

Özbekistan'ın Tarihi

Özbekistan’ın tarihi eski Pers İmparatorluğu’na kadar dayandırılmaktadır. Bölge MÖ 4.yüzyıla kadar Pers İmparatorluğu hakimiyeti altında yaşadıktan sonra Büyük İskender tarafından fethedilmiştir. 13.yüzyıla gelindiğinde ise Cengiz Han'ın yönetiminde olan Moğollar, bölgeyi Selçuklu Türklerinden devralmıştır. 16.yüzyılın başlarında Özbekler, bölgeyi işgal etmiş ve Hiva, Buhara ve Hokand olmak üzere üç hanlığa bölmüştür. 19. yüzyılın ortalarında Özbekler ne kadar dirense de bölge, Rus kuvvetleri tarafından fethedilmiştir. 1925 yılında Özbekistan, bağımsız Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ilan edilmiştir. 1991 yılında Sovyetler Birliği’nin çökmesiyle birlikte Özbekistan bağımsızlığını ilan etmiştir. 1 Eylül 1991 tarihinde Özbekistan’ın kuruluşu, resmi kayıtlara geçmiştir. 8 Aralık 1992 yılında kabul edilen anayasası ile bir cumhuriyet devleti haline gelen Özbekistan, günümüzde tarihi yapıları, eşsiz doğası, müzeleri, sanat tarihi ve renkli kültürü ile popüler bir turizm ülkesidir.

Özbekistan Denildiğinde İlk Akla Gelenler

Özbekistan, İpekyolu’nun üzerinde yer alan Semerkant, Buhara ve Hiva şehirlerine ev sahipliği yapmaktadır. Çok eski zamanlardan bu yana tüccarlar, Çin’den Avrupa’ya Özbekistan üzerinden seyahat etmiştir. Bu sayede yeni kültürler, dinler, zanaatlar ve yiyecekler yayılmıştır. Ticari hareketlilik sebebiyle ülkede çok sayıda mimari eser inşa edilmiştir. Özbekistan’ın en belirgin özellikleri arasında sayılanlardan biri de eşsiz mimariye sahip bu yapılarıdır. Özellikle ülkede yer alan medreseleri ve camileri süsleyen eşsiz çini işlemeleri ziyaretçilerin gözlerini kamaştırmaktadır.

Özbekistan denildiğinde akla ilk gelen şeylerden biri, ülkenin eşsiz Buhara şehridir. 2700 yıllık bir tarihe sahip olan Buhara, UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer almaktadır.

Şehir, muhteşem güzellikteki mimari ve tarihi yapıların yanı sıra görenleri büyüleyen gün batımı ve gün doğumu manzaralarına da sahiptir. Bir el sanatları cenneti olan Özbekistan, kaliteli seramik ürünler, çanak çömlekler, atkılar, masa örtüleri ve daha pek çok el yapımı ürünleri ziyaretçilerle buluşturan yerel çarşılar barındırmaktadır. Bunlar içerisinde en popüleri ise Taşkent’te yer alan Chorsu Çarşısı’dır.

Özbekistan'a Gideceklere Tavsiyeler

UNESCO Dünya Miras Alanı olarak kabul edilen antik kent Semerkant, Özbekistan’a giden turistlerin kesinlikle görmesi gereken yerlerden biridir. Bugün hala geleneklerini sürdüren canlı bir şehir olan Semerkant’ın kalbinde yer alan Registan Meydanı, her ziyaretçiyi büyülemektedir. Meydan, Asya ile Avrupa arasındaki İpek Yolu güzergahının ortasında bulunmakta, Uluğ Bey, Sher-Dor ve Tilya-Kori olmak üzere, görenleri hayran bırakan çini işlemeleri bulunan üç medreseye de ev sahipliği yapmaktadır.

Yaklaşık 66 yıl Sovyet yönetiminde kalan Özbekistan, Sovyet kültürünü hala taşımaktadır. Özbekistan’ın başkenti Taşkent’te çok sayıda Sovyet binası yer almaktadır. Eski Sovyet yaşamına göz atmak isteyen ziyaretçiler kesinlikle Taşkent şehrini ziyaret etmelidir. Aynı zamanda, Özbekistan’ın Nukus şehrinde yer alan, dünyaca ünlü Savitsky Müzesi dikkat çekici, görülmeye değer Sovyet ve Orta Asya sanat koleksiyonlarına sahiptir.

Özbekistan'daki ilk UNESCO Dünya Miras alanı olan Hiva şehri, Itchan Kala adı verilen kalın kerpiç duvarlar ile çevrilidir. Şehir, kervanların İran'a doğru çöle gitmeden önce İpek Yolu üzerindeki son duraklarından biri olarak kullanılmıştır. Hiva’nın labirenti andıran sokakları Özbekistan’a gelen her ziyaretçinin gezmesi gereken yerlerden biridir. Ayrıca şehir; Djuma Camii, Muhammed Âmin Medresesi ve Kalta Minor Minare başta olmak üzere birçok tarihi yapıya da ev sahipliği yapmaktadır.

Özbekistan'a Giderken Alınması Gerekenler

• Özbekistan’ı kış aylarında ziyaret edecek turistler, yanlarından sıcak tutan kıyafetlerini ve kalın ceketlerini ayırmamalıdır.
• Yaz aylarında seyahat eden turistler ise daha ince kıyafetler giyebilmektedir.
• Şartlar ne olursa olsun gelenekler gereği dini yerleri ziyaret ederken kol ve bacaklar kapalı olmalıdır. Bundan dolayı uzun kollu kıyafetler, uzun etek ve pantolon Özbekistan ziyaretçilerinin valizlerinde mutlaka bulunması gereken parçalardır. Aynı zamanda dini mekanlara girebilmek için kadınların eşarp takması gereklidir. Dolayısıyla kadın turistlerin yanlarına eşarp almaları, sağlıklı bir gezi açısından gereklidir.
• Özbekistan’ın uçsuz bucaksız doğasını keşfetmek isteyen ziyaretçiler ise yürüyüş için gerekli ekipmanları, spor ayakkabılarını ve sırt çantalarını yanlarından ayırmamalıdır.
• Aynı zamanda turistler tatillerini unutulmaz kılmak adına fotoğraf makinelerini de unutmamalıdır.

Özbewkistan Hakkında İlginç Bilgiler

Dünyanın en büyük açık altın madeni Özbekistan’ın Kızılkum Çölü’nde yer almaktadır. Maden her yıl yaklaşık 2 milyon ons altın üretmektedir. Bölgede altın ilk defa 1958 yılında keşfedilmiş ve 1967 yılında resmi olarak ticari madencilik başlamıştır. Özbekistan hakkında bilinmeyenlerin bir diğeri ise küçülen Aral Gölü’dür. Özbekistan ve Kazakistan arasında yer alan Aral Gölü, geçmişte dünyanın en büyük dördüncü gölü olarak kabul edilmiştir. 1960'lardan itibaren göl, küçülmeye başlamış, 1997 itibariyle gölün yaklaşık %10’u kaybolmuştur.

Özbekistan, beş farklı UNESCO Dünya Mirasına ev sahipliği yapmaktadır. Bu miras alanları; Itchal Kala, Buhara, Semerkant, Batı Tien Shan ve Shakhrisyabz’dır. Orta Asya'da yer alan beş eski Sovyetler Birliği Cumhuriyeti arasından en yüksek nüfusa sahip olan ülke Özbekistan’dır. Aynı zamanda 447.400 km2’lik bir alanı kaplayan ülke, dünyanın en büyük 56. devletidir.

Bu geniş ülke, farklı kültürlerin etkisi nedeniyle ilginç bir toplum yapısına da sahiptir. Özbekistan’da tokalaşmak sadece iki erkek arasında yapılan bir selamlaşmadır. Bir erkek bir kadına selam vermek için sağ elini kalbinin üzerine hafif bir şekilde eğilmelidir.