Geçmişten Günümüze Roma’nın Tarihi Eğlence Mekanı Circus Maximus

Kolezyum’un ağabeyi olarak da adlandırılan Circus Maximus, İtalya’nın başkenti Roma’nın ilk ve en büyük hipodromudur. Roma’nın üzerine kurulduğu yedi tepeden ikisi olan Aventine ve Palatino Tepeleri arasındaki vadide yer almaktadır.

Yüzyıllardır Ayakta Kalmayı Başaran Circus Maximus’un Tarihi

Circus Maximus, MÖ 6. yüzyılda, Roma’nın ilk Etrüsk Kralı Lucius Tarquinius Priscus tarafından inşa ettirilmiştir. Önceleri basit bir hipodrom olarak inşa edilen bu yapıda, Romalıların tanrılar onuruna düzenledikleri “ludi” adıyla bilinen geleneksel oyunları kapsamında at arabası yarışları düzenlenmiştir. Uzun bir süre seyirciler, yarışları Aventine ve Palatino tepelerindeki tahta tribünlerden izlemişlerdir. Sonraları Priscus, Roma’nın üst sınıfları için ahşaptan yapılma yükseltilmiş koltuklar yaptırmış, ardından torunu Tarquinius Superbus Romalı halk için de koltuklar ekletmiş ve nihayetinde Julius Sezar oturma alanını pistin tüm çevresini saracak şekilde genişletmiştir. Böylelikle gelişen hipodrom, Cumhuriyet dönemine gelindiğinde 150 bin kişiyi barındırabilecek kapasiteye erişmiştir.

At yarışlarının yanı sıra on beş günden fazla süren halk eğlencelerinin, gladyatör dövüşlerinin, vahşi hayvan avlarının ve halka açık infazların yapıldığı Antik Roma’nın en büyük stadyumu haline gelmiştir. 

Yaklaşık 621 m uzunluğa ve 150 m genişliğe ulaşmıştır. Karakteristik yapısına Sezar döneminde kavuşan Circus Maximus, U şeklinde bir yapıdır. Zamanla içerisine, seyircilerin ihtiyaçlarına yönelik mağazalar, atölyeler ve tapınaklar da inşa edilmiştir.

Efsanelere Konu Olan Circus Maximus

Tarihçiler, çok bilinen ve bugün Louvre Müzesi’nde sergilenen bir tabloya da konu olan Sabine’li kadınlar efsanesinin Circus Maximus vadisinde doğduğunu belirtmektedir. Efsaneye göre, Romulus, Roma’yı kurduğunda Romalılar çok güçlülerdir fakat bir sorunları vardır; savaşçı kentte hiç kadın kalmamıştır. Bunun üzerine Romulus, komşu Sabine halkını davet etmek için Consualia Festivali’ni tertip etmiştir. Bu festivalde Romalıların ikonik eğlencesi at yarışları yapılmış, içkiler içilmiştir. Bu dikkat dağıtan olaylar sırasında Romalı askerler Sabine kadınlarını kaçırmışlardır. Akabinde, intikam hırsıyla yanan Sabineli erkekler ve Romalılar arasında savaş çıkmıştır. Bir yanda kardeşleri ve babaları bir yanda yeni eşlerinin savaşına katlanamayan Sabineli kadınlar, iki ordunun arasına girerek savaşı sona erdirmiştir. Tarihçilere göre, bu efsaneye ev sahipliği yapan bölge, Consualia Festivali’nin yapıldığı yer olan Circus Maximus’tur.

Geçmişten Günümüze Circus Maximus

MS 31 yılında çıkan yangında hasar gören Circus Maximus, imparator Augustus tarafından onarılmıştır. İç çekişmelerle geçen bir dönemin ardından Roma’nın ilk imparatoru olan Augustus, Roma’daki rakiplerine ve onların Mısırlı müttefiklerine karşı zaferinin nişanesi olarak Heliopolis’ten getirttiği bir dikilitaşı Circus Maximus’un ortasına diktirmiştir. Bu da Circus Maximus’un kurulduğu tarihten itibaren mimari gelişiminin yanı sıra siyasal açıdan da önem kazandığını göstermektedir.

Geçen yıllarda defalarca kez yangınlardan ve su baskınlarından hasar gören yapı nihayetinde imparator Trajan tarafından ahşap yerine taş olarak yeniden inşa ettirilmiştir. Hipodromda son resmi yarışın MS 549 yılında yapıldığı kaydedilmiştir ve bu tarih itibariyle artık kullanılamaz hale gelmiştir. Zamanla toprak katmanlarının altına gömülen bu devasa yapıt, günümüzde birçok konser ve spor etkinliğinin düzenlendiği büyük, yeşil bir alan halindedir.

Circus Maximus, 2016 yılında halka açık bir park haline getirilmiştir. Tarihle iç içe bir mekanda şehrin yorgunluğunu atmak isteyen ziyaretçiler, açık havada yürüyüş yapabilmekte ve çimenlerde dinlenebilmektedir. Parkta yapılan arkeolojik kazılar ile birlikte bölgenin tarihi ve mimarisi hakkında bilgi veren panolar da bulunmaktadır.

Circus Maximus Ziyaret Saatleri ve Giriş Ücretleri

Circus Maximus, yaz ayları boyunca haftanın her günü 9.00 ile 19.00 saatleri arasında ziyarete açıktır. Kış aylarında ise pazartesi günü kapalı olup haftanın diğer günlerinde 09.00 ile 17.00 saatleri arasında ziyaretçi kabul etmektedir. Parka giriş ücretsizdir, herhangi bir rezervasyon veya bilet gerekmemektedir.

Park, ücretsiz olarak gezilebileceği gibi, rehberli turlar eşliğinde de ziyaret edilebilmektedir. Ziyaretçiler, 57 euro ödeyerek Circus Maximus, Caracalla Bath ve Aventine Tepesi gezisi içeren, maksimum 13 kişilik, hızlı giriş olanağı tanıyan, sesli rehber eşliğinde 3 saatlik tura katılabilmektedir.

Circus Maximus’da yapılabilecek en iyi aktivitelerden biri sanal gerçeklik turudur. 2021 yılının 29 Nisan- 31 Temmuz tarihleri arasında ziyaretçilere açık olacak olan artırılmış sanal gerçeklik turunda, ziyaretçiler özel gözlükler aracılığıyla, sanki oradaymışçasına Circus Maximus’un Roma İmparatorluğu dönemindeki günlerine şahit olabilmekte, yarışları izleyebilmekte ve mağazalarda dolaşabilmektedir. Tur 40 dakikalık bir yürüyüş güzergahına sahiptir. İtalyanca, İngilizce, Fransızca, Almanca, İspanyolca, Rusça, Çince ve Japonca olmak üzere sekiz dilde çeviri olanağı sunmaktadır. Sanal gerçeklik turu, Perşembe, Cuma, Cumartesi günleri 17.10 - 20.00 saatleri arasında açıktır. Her 15 dakikada bir ziyaretçi kabulü yapılmaktadır ve son kabul 18.55’tedir. Yağmurlu günlerde tur yapılamamaktadır. Sanal gerçeklik turunun fiyatları ise şu şekildedir;

• Tam giriş: 12 euro 
• İndirimli giriş (26 yaş altındaki kişiler, öğretmenler, basın kartı olan gazeteciler, kanun uygulayıcılar, askeri personeller, en az 10 kişilik gruplar, internetten indirimli bilet satın alan kişiler, Roma Pass ve MIC Kart sahipleri): 10 euro
• 18 yaşın altındaki iki çocukla birlikte 4 kişilik aile: 22 euro 

6 yaşın altındaki çocuklar, özel gereksinimli bireyler ve Avrupa Birliği’nden bir refakatçi, Avrupa Birliği tur rehberleri ve tur tercümanları, RomaPass 72h / 48h kart sahipleri için ise tur ücretsizdir.

Circus Maximus Gezisi için En Uygun Dönemler

Roma, ılıman bir iklime sahip olduğundan kışlar zorlu geçmemektedir, bu nedenle yılın her zamanı ziyaret edilebilmektedir. 

Circus Maximus, en çok yaz aylarında haziran, temmuz ve ağustosta ziyaretçi almaktadır. Yine de hem mümkün olduğunca soğuktan hem de kalabalıktan kaçınmak isteyen ziyaretçiler için en uygun aylar nisan, mayıs ile eylül, ekim ve kasım ayının başları olacaktır.

Circus Maximus, genellikle Roma’nın diğer ziyaret noktaları olan Kolezyum veya Palatino Tepesi kadar yoğun olmamaktadır; yine de sakin bir deneyim isteyenlere, kalabalık olma ihtimaline karşın sabahın erken saatleri veya öğleden sonra geç saatlerde gitmeleri tavsiye edilmektedir. Circus Maximus’da görülecek pek fazla kalıntı kalmadığından ziyaret için yarım gün ayrılması yeterli olacaktır.

Circus Maximus’u görmek isteyenlere, ziyaret tarihlerinde parkta bir etkinlik olup olmadığını kontrol etmeleri tavsiye edilmektedir. Böylelikle, iki deneyimi bir arada yaşamak isteyecek ziyaretçiler bu eşsiz fırsatı kaçırmamış, sakin bir gezi uman ziyaretçiler ise hoş olmayacak bir sürprizi engellemiş olacaktır.