Athena’nın Evi Parthenon Tapınağı

Parthenon Tapınağı, Athena Parthenos Tapınağı olarak da bilinmektedir. 

Tapınak, savaş ve bilgelik tanrıçası olarak da bildiğimiz mitolojik kahraman Athena’ya adanmıştır. Perslere karşı kazandıkları zafer için onun ve diğer tanrıların onuruna inşa edilmiştir. Tapınak ayrıca tarihin bu noktasında Atinalıların biriktirdiği zenginlik ve gücü de sembolize etmektedir. Tapınağın inşaatına milattan önce 5. yüzyılda, 447 yılında başlanmış ve Atina İmparatorluğu’nun zirve döneminde, 438 yılında tamamlanmıştır. İnşa tarihleri konusunda farklı varsayımlar bulunmaktadır.

Yapı, döneminin önemli bir dini merkezi olmuştur. Yunan mimarisinin en önemli ve en büyük eseri olarak kabul edilmektedir. Tapınak, Antik Yunan’dan günümüze gelmeyi başarmış olanlar arasında hakkında en çok bilgiye sahip olduğumuz yapıdır. Parthenon Tapınağı’nın bu kadar önemli olmasının sebeplerinden bir diğeri ise Antik Yunan’ın ve Atina demokrasisinin sembolü olarak görülmesidir. Nitekim bulunduğu şehir olan Atina ismi de Tanrıça Athena’dan gelmektedir. Athena’nın bir sıfatı olarak karşımıza çıkan Yunanca “Parthènos” kelimesi bu dilde bakire anlamına gelmektedir ve tanrıçanın bekaretini simgelemektedir.

Geçmişten Günümüze Athena Parthenon Tapınağı

Parthenon Tapınağı, milattan önce 480 yılında eski Athena tapınağının Persler tarafından yok edilmesi sonrasında yapılmıştır ve yıkılan tapınağın yerini alacak şekilde tasarlanmıştır. Diğer Yunan tapınaklarında olduğu gibi, Parthenon Tapınağı da hazine olarak kullanılmıştır.

Baş heykeltıraş Phidias, Athena heykelinin yapımına milattan önce 447 yılında başlamıştır. Heykelin çeşitli bölümlerinde bulunan altın plakalar, milattan önce 296 yılında Lachares tarafından askerlere ödeme yapmak amacıyla çıkarılarak yerlerine bronz kaplamalar konulmuştur. Milattan önce 165 yılında bölgede çıkan yangın sonrası heykel hasar görmüş, sonrasında tamir edilmiştir. Son olarak ise, bilindiği üzere heykel 5. yüzyılda Romalılar tarafından yıkılana dek Parthenon Tapınağı’nda yer almaya devam etmiştir.

Tapınak, milattan sonra 6. yüzyılda Bakire Meryem’e ithaf edilen bir kiliseye çevrilmiştir. Osmanlı Devleti’nin bölgeyi fethinden sonra, 1456 yılında bir camiye dönüştürülmüştür. 1687 yılında ise Osmanlılar burayı cephanelik olarak kullanmaya başladıktan bir süre sonra yapı, Venedikliler tarafından savaş topu ile vurulmuş ve tapınak önemli derecede hasar görmüştür.

Parthenon Tapınağı ve Athena Heykelinin Özellikleri

Tapınak yaklaşık olarak 156 metre yüksekliğindedir. Dış cephesindeki zarif özellik ve ince ayrıntılarıyla Yunan mimarisinin en başarılı yapılarından biri olarak görülmektedir. Masif temelleri kireç taşından yapılmıştır. Yapının kalan kısmının neredeyse tamamı, Atina’da Pentelikon dağından çıkarılan ve ilk defa bu yapıda kullanılmış olan beyaz Pentelikon mermeri ile yapılmıştır.

Heykel, savaşı kazandıktan sonra Athena’nın duruşunu tasvir etmektedir. Fildişi ve altından yapılmıştır. Sol eliyle bir kalkanı desteklerken, sağ elinde ise Yunan mitolojisinin kanatlı zafer tanrıçası Nike bulunmaktadır. Göğsüne Medusa’nın başı fildişi ile işlenmiştir. Peploslu bir çift yılan tarafından, bel bölgesinden sıkıştırılmıştır.

Heykel yaklaşık 11,5 metre uzunluğundaydı ve bir duraç üzerinde konumlandırılmıştı. Heykelin çeşitli yerlerine şekillendirilerek yerleştirilen altın plakalar yaklaşık 1.100 kilograma eşdeğer olması sebebiyle Athena Parthenos, Atina hazinesinin önemli bir bölümünü de temsil etmekteydi.

Günümüzde Parthenon Tapınağı

Parthenos Tapınağı günümüze kadar gelebilmiş olsa da tapınağın içinde yer alan Athena Heykeli daha önce de belirtildiği üzere 5. yüzyılda Romalılar tarafından kaldırılmıştır. Ancak heykelin yapılmış bazı antik kopyaları günümüze ulaşmıştır. 3. yüzyılda kopyalarından biri Varvakeion Athena Romalılar tarafından yapılmıştır. Tamamlanmamış bir diğer kopya Lenormant Athena, Atina Ulusal Arkeoloji Müzesi’nde yer alırken bir başka kopya Sırbistan Ulusal Müzesi’nde bulunmaktadır. Bununla birlikte farklı yüzyıllardan kalma diğer kopyalar, değişik formlarda Roma Ulusal Müzesi, Louvre Müzesi ve British Museum’da sergilenmektedir.

1687 yılında Türklerin yapıyı cephanelik olarak kullandığı dönemde Venedik savaş topuyla meydana gelen patlama sonrası, heykelin uçmuş parçaları 19. yüzyılda Lord Elgin tarafından İngiltere’ye taşınmıştır ve Britanya Müzesi’nde sergilenmeye başlanmıştır.

Parthenon Tapınağı Giriş Ücretleri ve Bilet İçeriği

Türkiye’de Partenon Tapınağı olarak da bilinen Athena Parthenos Tapınağı’na giriş 25-64 yaş arası için 31 Euro olarak belirlenmiştir. 25 yaş altı Avrupa Birliği’ne üye olan ülkelerden gelen vatandaşlardan kimlik veya pasaport gösterme şartı ile giriş ücreti alınmamaktadır.

• 1 Nisan – 31 Ekim arasında, 6-25 yaş arası Avrupa Birliği üyesi olmayan ülkelerin vatandaşları pasaportlarını ibraz ettiklerinde %50 indirimli giriş hakkına sahip olmaktadır.
• Avrupa Birliği üyesi olmayan ülkelerden gelen, 5 yaşına kadar olan çocuklar pasaportlarını gösterdiklerinde ücretsiz giriş hakkına sahiptir, lakin pasaport-kimlik gösterme esnasında hızlı giriş imkânı olmadığı unutulmamalıdır.
• 1 Nisan – 31 Ekim arasında, Yunanistan veya diğer Avrupa Birliği ülkelerinden 65 yaş ve üzeri yaşlılar %50 indirimli giriş hakkına sahiptirler.

Çevrimiçi biletle girişte, bilet hattı atlanmaktadır ve biletin geçerliliği bir gündür. İngilizce kendi kendine rehberli tur ve çevrimdışı etkileşimli harita sayesinde içeriklere ulaşabilme imkânı sağlanmaktadır. Ücretsiz iptal hakkı mevcuttur, tam geri ödeme için 24 saat öncesine kadar iptal edilmelidir. Biletle Akropolis Tepesi’nde serbest ve bir gün boyunca sınırsız zaman geçirilebilmektedir.

Bölgede özel gereksinimli bireylerin kullanımına tahsis edilmiş asansör bulunmaktadır. Akropolis, asansörle tekerlekli sandalye erişimine uygun bir girişe sahiptir. Lakin hava çok rüzgârlı ya da yağmurlu olduğunda asansörün kapalı olabileceği unutulmamalıdır. Bebek arabası ile alana girişe izin verilmemektedir. Girişte arabaların bırakılacağı yer mevcuttur.

Athena Parthenos Tapınağı 08.00 ile 18.30 saatleri arasında ziyarete açıktır. Bununla birlikte ziyaret için en uygun zamanın bahar ayları olduğu belirtilmektedir. Tapınağı daha önce ziyaret etmiş olan turistler, ortalama olarak 3-4 saat ayrılmasını tavsiye etmektedirler. Genel olarak ziyaret için en azından bütün bir sabah ya da öğleden sonra ayrılması uygun görülmektedir.

Athena Parthenon Tapınağı’nı Ziyaret Öncesi Önemli Tavsiyeler

Bazı yerlerde kaygan mermer taşları olduğu için yürüyüş yapmak için uygun ayakkabılar, basit bir şort ve tişört; havanın serin olduğu zamanlarda ziyaret gerçekleştirecek kişiler için ise kot veya pamuklu pantolonla birlikte uzun ya da kısa kollu gömlek giyilmesi tavsiye edilmektedir.

Açılış saatleri zaman zaman değişebilmektedir. Ziyaret öncesi son kez her şeyin tekrardan kontrol edilmesi iyi olacaktır. Biletlerin önceden çevrimiçi olarak satın alınması girişteki yoğunlukta zaman kaybetmek istemeyenler için önemli bir tavsiye olarak karşımıza çıkmaktadır. Çoğu gezgin, ziyaretin yapılabilecek en erken saatte başlatılmasını tavsiye etmektedir.

Ek olarak, Akropolis’in iki adet ziyaretçi girişi vardır. Rovertou Galli’deki giriş kapısı, ana park yerinin hemen yanında yer aldığı için sürekli ve oldukça yoğundur. Yaz aylarında, tur gruplarıyla birlikte sırada bir saat üzerinde beklemek durumunda kalınabildiği belirtilmektedir. Bu sebeple, sitenin güneydoğusunda yer alan Dionysiou Areopagitou’da yer alan bilet gişesinden girmek, zaman kaybını önleyecek önemli bir tavsiyedir. İki girişten de uzunluk ve zorluk açısından büyük bir fark olmadığı söylenmektedir.

Yaz aylarında, öğlen vaktinde etrafta gölge alan kalmadığından ötürü bu dilimde ziyaret tavsiye edilmemektedir. Bolca su alınmalı, güneş kremi ve şapka kesinlikle unutulmamalıdır.