Madrid’in Tarihi ve Mimari Simgesi: El Escorial

İspanya’nın başkenti Madrid’te yer alan ve ülke tarihi açısından önemli yere sahip olan El Escorial, büyük bir kültürel komplekstir. Kral II. Felipe, bu kompleksi kendi ikametgahı olarak kullanmıştır. Oldukça büyük olan bu yapının içerisinde; manastır, kütüphane, saray ve çeşitli hizmet binaları bulunmaktadır. 1984 yılından itibaren UNESCO’nun Dünya Mirası Listesi’ndeki yerini koruyan bu tarihi ve kültürel kompleks, her yıl yüzlerce ülkeden ziyaretçileri ağırlamaktadır.

El Escorial’in Ortaya Çıkışı

İmparator Charles V Portekizli eşi Isabella’nın yanına defnedilmek ve onların anısını yaşatması için bir dini vakıf kurulmasını vasiyet etmiştir. V. Charles’ın oğlu II. Philip, 1559’da Flanders’tan dönüşünden sonra babasından kalan bu mirası üstlenmiş ve Juan Bautista de Toledo’yu kraliyet mimarı olarak atamıştır. Babasının vasiyetini yerine getirmek için Hieronymite Tarikatı’nı vakıf ve manastırı kurması için görevlendirmiştir.

1560 yılında, Guadarrama Dağları’nın eteğinde yer alan El Escorial kasabasına 2 km uzaklıktaki tarım alanında bir yer seçilmiştir. Ertesi yıl ise kraliyet mimarı ve Hieronymite Tarikatı burada bir manastır kurulması için çalışmalara başlamıştır. 1563’te ilk taşı konulan ve 1567’ye gelindiğinde inşası tamamlanan manastıra, sözde Hispanik kökenli bir şehit olan Romalı Aziz Lawrence’ın anısına San Lorenzo el Real del Escorial adı verilmiştir. V. Charles’ın vasiyetinde olduğu gibi bu manastırın ve kraliyet tapınağı olarak hizmet etmesi amaçlanmıştır.

Daha sonra manastırın çevresine farklı yapılar inşa edilmeye başlanmıştır. Bugünkü halini alan kompleksin yapımı ise 13 Eylül 1584’te resmen tamamlanmıştır.

Kompleksin içerisindeki yapılar inşa edildikçe San Lorenzo del Escorial kasabası, kraliyet ikametgahı olarak yavaş yavaş gelişmeye başlamıştır. 1584 yılından sonra ise II. Felipe, kompleks içerisinde yer alan sarayı kendi ikametgahı olarak kullanmıştır.

II. Philippe’in vefatından sonra gelenler ise El Escorial’ın resim başta olmak üzere kitap ve yazma koleksiyonlarını geliştirmeyi sürdürmüş ve kompleksteki kütüphaneyi kurmuşlardır. Kompleksin çeşitli yapıları ise 1953’ten itibaren mimar Ramón Andrada’nın yönetiminde önemli restorasyon çalışmaları ile sağlamlaştırılmıştır. 1963’te kraliyet sarayında sanat koleksiyonu için yeni bir galeri (Nuevos Museos) ve binanın yapımına ilişkin araçların yer aldığı mimari bir müze kurulmuştur.

Görkemli Mimarisi ile El Escorial

Babası Kutsal Roma İmparatoru V. Charles’ın ölümünden sonra Kral II. Philippe tarafından yapılması emredilen El Escorial; manastır, katedral ve saray, bazilika ve kütüphaneden oluşan devasa bir mimari komplekstir. Kompleksin orijinal düzeni başarılı bir mimar olan Juan Bautista de Toledo’nun tasarımıdır.

Kraliyet makamı olmasına rağmen El Escorial, manastır geleneğine uygun olarak tasarlanmıştır. 100 kadar keşişi barındırması amaçlanan dış binalar, kompleksin içerdeki yapılarını çevreleyen dört katlı mükemmel bir kare olarak birleşmektedir.

El Escorial’ın ana girişinden sonra karşılaşılan muazzam büyüklükteki Kral Avlusu, bazilikaya doğru açılmaktadır. Ön cepheden görünen kilise, Roma’daki Aziz Petrus’u andıran devasa bir kubbeye sahiptir. Kilise çevresinde yükselen iki çarpıcı çan kulesi de dikkatleri üzerine çekmektedir. Yapının çatıları Trent Konseyi tarafından daha sonra İspanya’daki tüm kiliselere uygulanacak olan Latin haçına benzeyecek şekilde genişletilmiştir.

Bazilika, El Escorial’ın merkezi noktasında yer alsa da yapıda dikkate çeken başka binalar da bulunmaktadır. Bunlardan biri, Juan de Herr tasarımına sahip kütüphanedir. Mermer zeminlerde yer alan ahşap raflara ve fresklere sahip olan kütüphanede 40.000’den fazla kitap bulunmaktadır. Kral Avlusu, Bazilika, Philippe II’nin Sarayı ve Savaş Salonu kompleks içerisinde yer alan diğer önemli yapılardandır.

El Escorial’ın Ziyaret Saatleri ve Giriş Ücretleri

Madrid’de yer alan görkemli El Escorial’a gitmek isteyenlerin kompleksin ve içerisindeki yapıların ziyaret saatlerine dikkat etmesi gerekmektedir. El Escorial, Pazartesi günleri ziyaretçilere kapalıdır. Bunun dışında ziyaret saatleri yaz ve kış aylarında farklılık göstermektedir.

Kompleks, Ekim-Mart arası, Salı’dan Cuma’ya kadar 10:00 ile 16:00 saatlerinde ziyaret edilebilmektedir. Hafta sonları ise 10:00 ile 18:00 saatleri arasında ziyaretçi kabul etmektedir. Nisan’dan Ekim’e kadar ise Salı-Pazar günleri 10:00 ile 19:00 saatleri arasında açıktır.

El Escorial’ı ziyaret etmek isteyenlerin giriş ücreti ödemesi gerekmektedir. Giriş ücretleri yetişkinlere 12 Euro olarak belirlenmiştir. 65 yaş üzeri ziyaretçiler, 25 yaşından küçük olan kişiler ve tüm öğrenciler 6 Euro karşılığında kompleksi ziyaret edebilmektedir. 5 yaşından küçük çocuklar, öğretim elemanları ve ICOM üyeleri için ise ziyaretler tamamen ücretsizdir.