Yüzyıllardır Saraybosna’nın Buluşma Noktası Morica Han

Morica Han, Osmanlı İmparatorluğu’nun yüzlerce sene hüküm sürdüğü, şimdiki Bosna Hersek’in Saraybosna sınırları içerisinde 1551’den kalma tarihi bir yapıdır. Bu nedenle han, Avrupa’da Türk izleri taşıyan nadide bir yapı olma özelliğini taşımaktadır. Şu anda Gazi Hüsrev Bey Vakfı bünyesinde sergilenmektedir. O zamanlar birçok benzeri bulunan han, şimdi Saraybosna’nın tek göz bebeği durumundadır. 

Morica Han, içerisinde 300 yolcu ve 70 atı barındırabilecek kadar büyüktür. Bu özelliğiyle han, gerçek bir kervansaray özelliği taşımaktadır. Geçmişte üstlendiği vazifeden vazgeçmeyen Morica Han; günümüzde yine yolcuların içerde oturup dinlendiği, yiyip içtiği bir mekân olarak varlığını sürdürmektedir.

Yolculara Ev Sahipliği Yapan Morica Han’ın Tarihçesi

Morica Han, birkaç yangından sağlam bir şekilde kurtulmuş olsa da en son 1957 yılının aralık ayında yaşanan felakette yıkıntıya uğramıştır. 1971 ile 1974 yılları arasında aslına uygun şekilde restorasyon işlemi gerçekleştirilmiş ve bugünkü görüntüsüne kavuşmuştur. Han, İran asıllı matematikçi, filozof, astronom ve şair olan Ömer Hayyam’ın Farsça hat sanatı ile yazılmış şiirleriyle süslenmiştir.

Morica Han isminin, 19. yüzyılın başlarındaki kiracıları olan Mustafa Moric ve oğlu İbrahim Moric’in soyadından geldiği düşünülmektedir. Bunun yanı sıra bazı kaynaklarda da hanın ismini, 1747 ile 1757 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu’na karşı savaşmış Moric kardeşlerden aldığı bilgisine de yer verilmektedir. Osmanlı gezgini Evliya Çelebi; Morica Han hakkında yazdığı seyahatnamelerinde yapıyı, Hadzi-Besir Han’ı olarak anmıştır. Hadzi Besir, hana büyük emekler sarf etmiş ve o zamanlardaki hanın ev sahibidir.

Morica Han’ın zemin katı geçmişte yolcuların atları ve eşyalarına tahsis edilmiş, bir üst kat ise Hadzi-Besir’in odasının bulunduğu kat olarak ayrılmıştır. Yolcuların uyumaları için olan odalar ve kahvehane ise bir üst kata konumlandırılmıştır.

29 Temmuz 1878’de Bosna Hersek, Avusturya-Macaristan tarafından işgale uğradığı için Saraybosna halkı Morica Han’da toplanarak Avusturya-Macaristan’ı protesto etmişlerdir.

Tesis, Saraybosna seçkinleri ve zanaatkârlarının ortak buluşması noktası haline gelmiş, kahvehanenin namı günden güne duyulmaya başlamıştır. Popülerleşmesinden sonra ise Morica Han, Emir Kusturica’nın yönetmen koltuğunda oturduğu, When Father Was Away on Business filminde geçen Sevdalinka "Vila kliče sa vrh Trebevića" şarkısında bahsedilmiştir.

Bugünüyle Morica Han

Gazi Hüsrev Bey Vakfı’nın devraldığı bu tarihi kervansarayın içerisinde geleneksel bir restoran, İran halıcısı olan “İsfahan”, antikacılar, hediyelik dükkanları ve birkaç işletme daha vardır. Restoran, Türkçe konuşan garsonlar ve geleneksel Türk mutfağına aşikâr menüsüyle hanın göz bebeği durumundadır. Gidenlerin özellikle Boşnak kahvesini sonrasında ise çorbasını ve çay - trileçe ikilisini önerdiği görülmektedir.

Morica Han’ın kapıları her gün saat 09.00 ve 18.00 arası ziyaretçileri için açıktır.

Genelde akşamları ziyaret edilen Morica Han, en kalabalık zamanlarını cumartesi akşamları görmektedir. Gezinti için tavsiye edilen ortalama süre ise 2 saattir. Kapalı olduğu ya da giriş çıkış kısıtlamasının olduğu zamanlar yoktur. Açık olduğu her saatte ziyaretçilerini beklemektedir. Yılın dört mevsimi yolculuklarınıza vereceğiniz molaları sıcak bir Boşnak kahvesiyle taçlandırmak için Morica Han’a uğrayabilirsiniz. Morica Han’a giriş için hiçbir ücret talep edilmemektedir.