İtalya’nın Şehirleri Yok Eden Devi: Vezüv Yanardağı

Monte Vesuvio adıyla da bilinen Vezüv Yanardağı, 1281 metre yüksekliğinde halen aktif bir yanardağdır. Avrupa ana karasındaki son yüzyıl içinde aktivite gösteren tek volkanik dağ olma özelliğine sahiptir. Vezüv Yanardağı çevresi 5 Haziran 1995’te resmen milli park ilan edilmiştir. Vezüv zirvesi ziyaretçilere açıktır ve yanardağın etrafında hafta sonları park yetkilileri tarafından kontrol edilen küçük bir yol bulunmaktadır. Zirveye 200 metre mesafeye kadar karayoluyla erişim sağlanabilmektedir. Ancak daha sonra erişim sadece yürüyerek yapılmaktadır.

Vezüv Yanardağı’nın Tarihteki Olayları ve Efsaneleri

Vezüv Yanardağı, iki tektonik levhanın (Afrika ve Avrasya) çarpışması ile birlikte oluşmuştur. Yanardağ MS 79 yılında patlamasıyla Pompeii, Herculaneum ve Stabia şehirlerini yok etmiştir. Patlama, olağanüstü miktarda taş, kül bulutu, volkanik gaz, erimiş kaya ve toz haline getirilmiş ponks püskürtmüştür. Patlamada 1.000’den fazla kişinin hayatını kaybettiği düşünülmektedir. Roma halkına göre tanrıların gazabı, Venüs’ün ateşi olduğuna inanılmaktadır. Yanardağın adının kökeninin ise “söndürülemez ateş” anlamından geldiği düşünülmektedir.

Vezüv Yanardağı, birçok hikaye ve dini mite konu olmuştur.

Bazı rivayetlere göre zaman zaman Vezüv’den gelen patlamalar o kadar büyük olmuştur ki tüm Güney Avrupa’yı külle kaplanmıştır ve külleri İstanbul’a kadar ulaşmıştır. 

Volkanın etrafında kratere giden yoldan spiral bir geçit bulunmaktadır.

Vezüv Yanardağı aynı zamanda Spartaküs’ün başlattığı isyana ilk ev sahipliği yaptığı düşünülen yerdir. Spartaküs, MÖ 71 yılı civarı yaşamış dünyaca ünlü bir gladyatör ve liderdir. Spartaküs’ün başlattığı isyanda ilk olarak 78 arkadaşıyla Vezüv Yanardağı’na sığındığı bilinmektedir.

Taşlaşmış şehir olarak da bilinen Pompeii kenti, bugünün Napoli’sinin yakınlarında bulunmaktadır. Vezüv Yanardağı MS 79 yılında patladığında 6 metre ponz ve külün altında kalan bu şehrin hala bir kısmı gömülüdür. Tarihi kaynaklara göre patlama, yanardağdan 33 kilometre yüksekliğe kadar uzanmış ve sonrasında civardaki her şeyi de içerisine alarak soğumuştur. Vezüv Dağı’nın püskürttüğü küller ve ponz sayesinde evler, tapınaklar, gündelik eşyalar ve sanat eserleri oldukça iyi korunmuş olup Roma İmparatorluğu’ndan kalan tarihi mirasın bugünlere ulaşmasını sağlamıştır.

Vezüv Yanardağı Patlamaları

MS 79’da ilk defa patladığı düşünülen Vezüv Yanardağı için özellikle erken dönemlerde patlamalar çok daha sık gerçekleşmiştir. 172, 203 ve 222’de patladığı bilinen yanardağı, yakın tarihte de patlamalarına devam etmiştir. Kayıtlara geçen patlamalarda 1631 yılında büyük bir patlama meydana gelmiştir. 18. yüzyıl içerisinde altı defa, 19. yüzyılda ise 8 defa patlayan yanardağ, bölgede alınan önlemler sayesinde herhangi bir tehlike yaratmamıştır. 20. yüzyılda ise 1906, 1929 ve 1944 olmak üzere 3 defa patlayan yanardağ, 1944 yılından bu yana aktif olmasına rağmen herhangi bir hareketlilik göstermemiştir. 

Günümüzde yerel yönetimler tarafından denetim altında olan yanardağ, her hareketiyle takip edilmektedir. Olası patlamalara karşı da gerekli güvenlik önlemleri alınmıştır. Yanardağın yeniden patlaması halinde oluşabilecek senaryolar da bulunmaktadır. Yeni bir patlamanın 7 kilometreye kadar yükselmesi beklenmektedir. Bu Napoli şehri için bir risk ortaya çıkarmaktadır. Yeni bir patlamanın 14 gün ile 20 gün arasında devam etmesi beklenmektedir. Vezüv Yanardağı, son 100 yıl içerisinde Avrupa sınırları içerisinde patlayan tek yanardağ olma özelliğine de sahiptir.

Vezüv Yanardağı Konumu, Ziyaret Olanakları ve Tavsiyeler

Vezüv Yanardağı, Napoli’ye 9 kilometre uzaklıkta yer almaktadır. 5 Haziran 1995’te resmen milli park ilan edildikten sonra yanardağda çok fazla yenilik yapılmış ve ziyaretlerin daha güvenli, rahat bir şekilde yapılması adına yeni alanlar açılmıştır. Ulaşımda otobüsler, Vesuvius zirvesine 200 metre mesafede ziyaretçileri bırakmaktadır.

1880 yılında ulaşımın kolay bir şekilde sağlanması adına yanardağ için teleferik hattı kurulmuştur. Ancak 1944 yılında yaşanan patlama, sistemin tamamen kullanılamaz hale gelmesine neden olmuştur ve bu nedenle sistem yenilenmemiş ve kullanım dışı bırakılmıştır. Bunun yerine ziyaret yolları hazırlanarak yanardağı ziyaret etmek isteyenler için kullanıma sunulmuştur.

Ziyaretçilerin özellikle uzun süren tur için staunch ayakkabılar giymesi önerilmektedir.

Zira krater çevresinde yer alan yol, oldukça uzun ve yorucudur. Yol boyunca muhtemelen yukarıdan düşmüş olan bazı büyük kayalar yer almaktadır ve tipik bir volkanik taş yolu takip edilmektedir. Ziyaret sırasında herhangi bir risk olmaması adına yollar çitlerle çevrilmiş ve özel korumalıklar kullanılmıştır. Yanardağı ziyaret yolu, oldukça dik ve sabit bir eğime sahiptir. Zirveye varmak yaklaşık 20 dakika almaktadır.

Napoli, yazları çok sıcak ve kalabalık bir şehir olduğundan iklime uygun giyinmeniz ve astım hastalarının dikkat etmesi önerilmektedir. Ziyaretlerde özellikle rahatsızlık yaratmayacak ayakkabılar giyilmelidir. Aksi halde sakatlıklar yaşanabilmektedir. Zirve, özellikle de alçak bulutlar olduğunda, daha serin olabilmektedir. 1000 metre rakımı aşan dağ yolunda yürümeye uygun kıyafetlerin yanı sıra kişilerin yanında güneş gözlüğü, dürbün ve kamera bulundurması önerilmektedir.

Vezüv Yanardağ ziyareti sonrasında içecek, hediyelik eşya ve kıyafetler satın alınabilecek dükkanlar ziyaret edilebilir.

Vezüv Yanardağı Ziyaret Saatleri ve Ücretleri

Vezüv Yanardağı ziyaretlerinde giriş ücreti alınmaktadır. Biletler fiyatları yetişkinler için 10 euro, öğrenciler için 8 euro olarak belirlenmiştir. 120 santimetreden daha kısa çocuklar, özel gereksinimli bireyler ve onlara refakat edenlerden ücret alınmamaktadır.

Yanardağı ziyaret etmek isteyenlerin her dönem farklı şekilde belirlenen saatlerde dikkat etmesi önerilmektedir. Ayrıca kapanış saatinden en az 1 saat önce milli parka giriş yapılması önerilmektedir. Böylece rahat bir şekilde tüm yanardağ alanı gezilebilmektedir. Ziyaret saatleri aylara göre farklılık göstermektedir. Ocak, şubat, kasım, aralık aylarında 09.00 ile 15.00 arasında; mart ve ekim aylarında 09.00 ile 16.00 arasında; nisan, mayıs, haziran ve eylül aylarında 09.00 ile 17.00 arasında; temmuz ve ağustos aylarında ise 09.00 ile 18.00 arasında ziyaretçiler parka giriş yapabilmektedir.