Berlin’in En Büyük İkinci Semti Kreuzberg

Kreuzberg, Almanya’nın Berlin şehrinde yer alan ve Türk nüfusu yoğun olan bir semttir. 

1920 yılında kurulan semtin ismi Klein yani Küçük İstanbul olarak anılmaktadır. 2006 verilerine göre Kreuzberg semtinin %31,6’sı Alman vatandaşı değildir. 1990 yılında Almanya’nın yeniden birleşmesinin ardından modern hale gelen semt, sanatıyla ön plana çıkmıştır. 2001 yılında Friedrichshain ile birleştirilerek Friedrichshain-Kreuzberg ismini almıştır.Birçok cazibe merkezine ev sahipliği yapan Kreuzberg yerli ve yabancı turistlerin yoğun ilgisine maruz kalmaktadır. 

Savaşın Değiştirdiği Semt Kreuzberg’in Tarihi

Kreuzberg semti, 1 Ekim 1920 tarihinde çıkarılan ve Berlin şehrinin ilçelerinin yeniden düzenlenmesini sağlayan Büyük Berlin Yasası ile kurulmuştur. Fakat bu muhitin tarihi daha eskilere de dayanmaktadır. Berlin’in ekonomik ve kültürel olarak hızla büyüdüğü 19. yüzyılın sonlarında yoğun göç almaya başlamıştır. 20. yüzyılda kadar coğrafyası küçük olmasına rağmen 400 binden fazla nüfusuyla Berlin’in en kalabalık ilçesi olmuştur. Nüfusunun büyük kısmını oluşturan Aşkenaz Yahudileri, Hitler’in İkinci Dünya Savaşı öncesi ve sırasında uyguladığı politikalardan nasibini almıştır. Semtte bulunan Yahudilerin büyük çoğunluğu Naziler tarafından ölüm sürgününe gönderilmiş evlerine ve işyerlerine el konulmuştur. 

Kreuzberg, endüstri alanında da gelişmiş bir semt olarak Basın mahallesi ve ihracat mahallesi olarak isimlendirilen caddelere sahiptir. Almanya’nın büyük gazeteleri ve önemli yayınların kitapları zamanında burada üretildiği bilinmektedir. Ayrıca semt, ampul üretiminin merkezi olmuştur. II. Dünya Savaşı’nda Amerika’nın binden fazla uçakla gerçekleştirdiği hava saldırılarında bu sanayi bölgeleri yerle bir edilmiştir.

II. Dünya Savaşı’ndan sonra Kreuzberg, kalitesi düşük ve ucuz konutların oluşturacağı bir ilçe olarak tasarlanmıştır. Bu durum semti, Almanya’ya gelen göçmenler için cazip hale getirmiştir. 1960 yılından itibaren semtte öğrenci, sanatçı ve göçmen sayısı ciddi oranda artmaya başlamıştır. Üç tarafı Berlin Duvarı ile çevrili olan semt, alternatif yaşam tarzı ve gecekondularıyla ün kazanmıştır. Semtin en ünlü yeri SO36 isimli müzik kulübüdür. Berlin Duvarı’nın yıkılmasının ardından ucuz olan kiraların ve gecekonduların bir kısmı yerini lüks yerleşim yerlerine bırakmıştır. Son olarak semt, 2001 yılında Friedrichshain ile birleştirilerek Friedrichshain-Kreuzberg ismini almıştır.

Kreuzberg’de Kültürün ve Sanatın Sesi

Kreuzberg, Berlin’in punk rock hareketine ve Almanya’nın diğer alternatif alt kültürlerine ev sahipiği yapmıştır. Semtin en ünlü yeri olan SO36 müzik kulübü, Berlin’in müzik sahneleri arasında önemli konumda bulunmaktadır. 1970’lerde punk müziği semtte ön plana çıkmıştır. Iggy Pop ve David Bowie gibi önemli isimler semti sıkça ziyaret etmiştir. Semtin çoğunluğu Alman veya Türk kökenli olmasına rağmen azınlık sayıda bulunan Amerikalı ve Afrikalı insanlara beraber hip-hop kültürü ve onun etkisiyle Rap ve Breakdance tarzı da yaygın olmuştur. 

Kreuzberg semti, her yıl düzenlenen büyük bir festival olan Kültürler Karnavalı’na da ev sahipliği yapmaktadır. Bu karnavalda, farklı kültürlerden farklı insanlar bir araya gelerek kendi ülkelerinin yemekleri, kültürünü, sokak eğlencelerini, sanat ve zanaatlarını tanıtmaktadır.

Kreuzberg, müzik kültürünün yanı sıra endüstri kültürü ile de ön plana çıkmaktadır. Geçmişte ampul ve lokomotif üretimi için kullanılan fabrikaların bazıları müze olarak kullanılmaktadır. Örneğin, Spree nehri kıyısında yer alan bir lokomotif fabrikası günümüzde açık hava sineması olmuştur. Alman Teknoloji Müzesi isminde oluşturulan bir sergi alanında ise eski dönem Alman otomobilleri gibi endüstriyel araçlar sergilenmektedir.

Doğanın İçinde Kreuzberg

Kreuzberg semti çok sayıda doğal alan ve parka sahiptir. Bu parklardan en bilineni olan Victoria Park, şehrin en yüksek rakımlı noktasıdır. Doğal bir şelaleye de sahip olan park, piknik için tercih edilmektedir. Bir diğer önemli park ise Prinzessinnengarten ismiyle bilinen kent bahçesidir. Bu parkta da ziyaretçilere bahçe faaliyetleri gösterilmekte ve sebzelerin nasıl ekildiği uygulamalı olarak sergilenmektedir. Semtte bulunan diğer parklar ise Park am Gleisdreieck, Görlitzer Park, Waldeckpark ve El Bosque Amigo’dur.

Kreuzberg, parklarının yanı sıra çoğunluğu II. Dünya Savaşı’nı anlatan müzelere de sahiptir. Topography of Terror Müzesi, Nazi Karargâhı olarak kullanılmış eski bir otelin arazisi üzerine kurulmuş olan tarihi bir sergi alanıdır. Bu müzenin içerisinde savaşta yaşanan hikayelerin anlatıldığı fotoğraflar ve kitaplar yer almaktadır. German Museum of Technology isimli müze ise Alman iletişim, üretim, enerji ve ulaşım teknolojilerinin gelişimini anlatan sergilere sahiptir. Özellikle otomobil, lokomotif ve motorsiklet sergileri ön plana çıkmaktadır.

Berlin Story Bunker isimli mekân ise II. Dünya Savaşı’nda Alman ordusu tarafından sığınak olarak kullanılmış olup günümüzde yer altı müzesi olarak hizmet vermektedir. Bu müzede Hitler’in hayatı ve Almanya’nın tarihi anlatılmaktadır. Jewish Museum ve Checkpoint Charlie-Wall Museum semtte yer alan semtte yer alan diğer cazibe merkezleridir. Semtte ayrıca Berlinische Galerie, Museum der Dinge ve Gropius Bau isimli sanat müzeleri ve Science Center Spectrum isimli bilim müzesi de muhitte yer alan diğer gezilmesi tavsiye edilen önemli mekânlar arasındadır.

Avrupa’nın Küçük İstanbul’u: Kreuzberg

153.135 kişi nüfusu ile Berlin’in en büyük ikinci semti olan Kreuzberg 48.160 yabancı vatandaşa ev sahipliği yapmaktadır. Bu vatandaşların büyük kısmını Türkler oluşturmaktadır. 1961 yılında Türkiye ile Almanya arasında imzalanan işgücü anlaşması ile birçok Türk vatandaşı Almanya’ya göçmüş ve üç tarafı Berlin Duvarı ile çevrili bu semtte yaşamaya başlamıştır. Almanlar için hurdalık veya çöplük olarak görülen Kreuzberg semti, Berlin Duvarı’nın yıkılmasının ardından hareketlenmiş ve buraya daha önce yerleşmiş Türk halkı esnaflığın gelişmesine öncülük etmiştir. Bugün bir çok Türk lokantasının ve mağazasının bulunduğu yer haline gelmiş semt, Küçük İstanbul olarak anılmaktadır. Semtin her yerinde çoğunluğu Adana, Urfa, Antep ve Mersin mutfağı olmak üzere çok sayıda lokanta yer almaktadır.

Berlin’in merkezinde yer alan Kreuzberg semti, şehrin havalimanına, parklarına ve müzelerine yakın konumdadır. Birçok cazibe merkezine ev sahipliği yapan ve hareketliliği ile dikkatleri üzerine çeken Kreuzberg semti gün ve saat kısıtlaması olmaksızın ücretsiz olarak ziyaret edilebilmektedir. Ev sahipliği yaptığı müze, park ve diğer tarihi mekanların ise ziyaret saatleri değişebilmekte ve bazılarında giriş için ücret ödenmesi gerekebilmektedir.