Ukrayna’nın En Büyük İkinci Şehri Harkiv Hakkında

Harkiv, Ukrayna’nın kuzeydoğusunda yer alan en büyük ikinci şehirdir. Harkiv; bilim, ulaşım, eğitim, endüstri, tarih ve turizm gibi önemli konularda Ukrayna için son derece önemli bir merkezdir. Şehrin nüfusu ise 1.5 milyondur. 60 tane yükseköğretim kurumu ile Harkiv, Ukrayna’nın öğrenci şehridir. Şehrin yaş ortalaması da otuz beştir.

Harkiv’in tarihi, Rus İmparatorluğu’nun 1654 yılında güney sınırlarını koruyabilmek için bu bölgede bir kale inşaa etmesi ile başlamıştır. Yıllar içerisinde sadece bir kale olmaktan çıkıp Rus İmparatorluğu’nun önemli kültür, endüstri ve ticaret merkezi olmuştur. Daha sonra ise Rus devrimi ile Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyet’inin başkenti olmuştur. Ancak kısa süre sonra Kiev başkent yapılmıştır. Bu yüzden Harkiv; Rus İmparatorluğu, Sovyetler Birliği ve bağımsız Ukrayna’nın tarihi, kültürü, sanat tarihi ve mimarisi gibi nice önemli konular ile turistlerin ilgisini çekmektedir.

Şehir içinde turistik yerlere ulaşım bir hayli kolaydır. Maxim Gorky Park, Annunciation (Müjde) Katedral, Özgürlük Meydanı, Derzhprom gibi gidilmesi gereken birçok yer şehir merkezine yürüme mesafesindedirler.

Harkiv’in Tarihi

Harkiv’in kuruluşu 1654 yılında, Ukraynalı Kazakların ve Rus yerleşimcilerin birlikte bu bölgede bir kale inşa etmesine dayanmaktadır. Rus ve Ukrayna kültürünün birleşmesi ile bu bölgede Slobazjanian denilen bir alt kültür oluşmuştur. Harkiv zaman içerisinde sadece bölgede bir savunma amaçlı kale olmaktan çıkıp, Rus İmparatorluğu’nun ticaret, kültürel ve endüstri merkezi olmuştur. Ülkedeki en eski üniversitelerden biri olan Karazin Harkiv Üniversitesi de 1805 yılında açılmıştır. Şehir, 19.yüzyılda genel olarak aldığı raylı ulaşım, eğitim, endüstriyel, tarım makineleri yatırımları ile Rus İmparatorluğu’nun ekonomisine ve kültürüne azımsanmayacak derecede katkıda bulunmuştur.

20. yüzyılda Rus Devrimi ile Harkiv, Sovyetler Birliği’nden kültürel ve siyasi olarak etkinlenmiştir. Harkiv, Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin ilk başkentidir. Ancak daha sonra Kiev başkent yapılmıştır. Bu yüzden şehrin sanat tarihi de yıllar içerisinde şekillenmiştir. Sovyetler Birliği ile gelen Konstrüktivizm mimari akımının etkileri Derzhprom ve Karazin Üniversitesi’nde net olarak görülmektedir. Konstrüktivizm, işlevselliği öne çıkaran soyut ve geometrik yapıları savunmaktadır. Bu yüzden Derzphrom’da dikdörtgen, kare, küp gibi geometrik ve işlevsel yapılar bulunmaktadır. Karazin Üniversitesi de 1805’te kurulmasına rağmen günümüzdeki mimarisi 1930-1932 arasında inşaa edilmiştir. Yine Karazin Üniversitesi’nde de büyük, geometrik ve kompleks mimari görülmektedir. İkinci Dünya savaşında hasar alan binanın restorasyonu Stalinist mimariye göre yeniden yapılmıştır.

Harkiv Denildiğinde İlk Akla Gelenler

Özgürlük Meydanı, Harkiv denildiğinde akla ilk gelen yerlerden birisidir. Özgürlük Meydanı, 12 hektarlık bir alanı kaplamaktadır. Meydan, şehrin diğer önemli turistik yerleri olan Derzhprom ve Karazin Üniversitesi’ne de ev sahipliği yapmaktadır. Meydanda bulunan Vladimir Lenin heykeli ise 2014 yılında yapılan protestolarda devrilmiştir. 2016 yılında ise hükümet, heykeli ve temelini komple meydandan kaldırmıştır. Hükümet, Ukrayna’yı Komünizmden Arındırma Yasası gereğince yeni bir Lenin heykelinin yapılmayacağını duyurmuş ve bazı alternatif önerilerden sonra heykelin yerine büyük bir fıskiye yapmıştır.

Büyük ve yeşil bahçeler, Harkiv’in en belirgin özellikleri arasında yer almaktadır. Şehrin en ünlü caddesi Sumska’da yürürken Gorky Parkı’nın üstündeki teleferik göze çarpmaktadır. 1387 metre uzunluğu olan bu teleferik hattı, iki kişilik kabinleri ile hem şehirde bir ulaşım aracı hem de kuş bakışı bir manzara keyfi sunmaktadır.

Ayrıca Harkiv, Doğu Ukrayna’nın önemli dini merkezlerinden birisidir. Dormition (Hz. Meryem’in Ölümü) Katedrali, Annunciation (Müjde) Katedrali, Povroski Manastırı gibi tarihi Ortodoks ibadet yerleri de Harkiv denince ilk akla gelen yapılardandır. Ziyaretçiler, buraları gezerken Kazak-barok, Neo-barok ve Neo-Bizans gibi akımlara tanık olmaktadırlar.

Harkiv’e Gideceklere Tavsiyeler

Harkiv’e gidildiğinde uçsuz bucaksız Özgürlük Meydanı’ndaki en önemli iki devasa Sovyet mimarisi olan Derzhprom ve Karazin Üniversitesi’nin heybeti karşısında durup Ukrayna’nın serin hissetmeden gezinin bitirilmemesi önerilmektedir. Daha sonrasında ise ziyaretçilere ana caddelerden biri olan Sumska’yı kullanarak kenti doğayla buluşturan Gorky Park’ına gidip kısa bir yürüyüş yapmaları önerilmektedir. 130 hektarlık bir alanı kaplayan Gorky Parkı’ndaki dönme dolaba binip şehri en tepe noktalardan seyretme şansının kaçırmaması tavsiye edilmektedir. Ayrıca sadece 30 Ukrayna grivnası karşılığında buradaki iki kişilik kabinleri olan teleferiğe binilmesi ve parkın üstünden geçerek kentin nefes kesici mimarisine ve yeşilliğine tanıklık edilmesi önerilmektedir.

Harkiv’deki çoğu turistik yere ulaşım geniş caddelerde yürüyerek sağlanabilmektedir. Ancak kentin metro istasyonları da çok renkli ve ünlüdür. Basmakalıp düz beton metro istasyonları gibi olamadıklarından sadece 2-3 saat ayırıp metroya binerek sırf bu istasyonların gezilip görülmesi Harkiv’e giden turistlere verilen tavsiyeler arasındadır. Ayrıca kentteki Dormition (Hz. Meryem’in ölümü) Katedrali, Annunciation (Müjde) Katedrali ve Povroski Manastırı gibi Ortodoks ibadethanelerinin de ziyaret edilmeden dönülmemesi önerilmektedir.

Harkiv’e Giderken Alınması Gerekenler

• Harkiv’e kışın gidilecek ise ziyaretçilerin yanlarında soğuk hava koşullarına uygun kıyafetler almaları önerilmektedir. 
• Ayrıca şehir merkezinde geniş caddelerde yürüyerek kenti keşfedebilme şansı olduğu için spor ayakkabı giyilmesi tavsiye edilmektedir. 
• Kentin çoğu yerine metro ile de ulaşım mümkün olduğundan bir dijital veya basılı metro hattı haritası edinmek de faydalı olacaktır.
• Ukrayna’nın genel olarak çöp arıtma ve işleme sistemleri gelişmemiş olduğu bilinmektedir. Bu yüzden Harkiv genelinde halk, sıfır atık için çöplerini ayrıştırıp atmaya dikkat etmektedir. Bu yüzden ziyaretçilerin yanlarında tekrar kullanabilecekleri ürünler götürmeleri tavsiye edilmektedir.
• Şehirdeki katedralleri veya manastırları gezerken de ziyaretçilerin yanlarında omuzlarını kapatacak ve diz üstü olmayan kıyafetler veya bir şal bulundurması iyi olacaktır. 
• Ayrıca, yaz mevsiminde de şehir sabahları ve geceleri serin olmaktadır. Bu yüzden şal gibi hafif ve sıcak tutabilecek eşyaların götürülmesi önerilmektedir. 
• Hava ortalama 2-3 günde bir yağışlı olabileceği için şemsiye ve su geçirmez çanta da Harkiv’deki rahat ve huzurlu ziyaret için şarttır.

Harkiv Hakkında İlginç Bilgiler

Harkiv her ne kadar başkent Kiev’in gölgesinde kalıp çok bilinmese de bu kentin gezmeye değer bir yer olmadığı anlamına gelmemektedir. Harkiv, 500 yıllık bir tarihe sahiptir. Tarih boyunca da kendisini Ukrayna’ya birçok açıdan ispatlamıştır. Bu yüzden Harkiv hakkında bilinmeyen ve ilginç bilgiler bulunmaktadır. Bunlardan birisi de Harkiv’in parklarına, yeşilliğine ve temizliğine verdiği önemdir. Sokaklarda gezerken ziyaretçiler, alanların ne kadar temiz olduğunu fark etmektedir.

Kentteki ilk tramvay rotası 1882 yılında başlamış ve at ile hizmete girmiştir. 1923 yılında ise atlardan elektrikli tramvaylara geçiş yapılmıştır.

Assumption Katedrali, 150 yılı aşkın bir süre şehirdeki en yüksek yapı olmuştur. Günümüzde daha yüksek yapılar bulunsa da hâlâ şehrin birçok yerinden kolaylıkla görülebilmektedir.

Harkiv’de 1940 yılında ilk çocuk demiryolu yapılmıştır. Gorky Parkı’nda bulunan demiryolu, hem çocukları hem de ebeveynlerini taşımaktadır. Ancak sadece eğlence amaçlı olmayıp çocuklara demiryolu ve trenler hakkında eğitim vererek onları bu meslek grubuyla tanıştırmaktadır. Burada yer yer çocuklar demiryolunun bakımlarında görev almaktadır. Gorky Parkı’nın diğer alanlarında da çocuklara hitap eden ve egitici çok fazla aktivite bulunmaktadır.