Floransa’nın En Ünlü ve Eski Köprüsü: Ponte Vecchio

Pento Vecchio yani Eski Köprü, Floransa’da Arno Nehri üzerinde yer almaktadır. Floransa denildiğinde akla ilk gelen tarihi ve turistik yapılardan biridir. Köprü Orta Çağ’dan kalma taştan yapısıyla şehrin sembollerinden biri haline gelmiştir. Pento Vecchio, Floransa’nın merkezi ile Oltrarno bölgesini birbirine bağlamaktadır.

Floransa’nın En Eski Köprüsü

Ponte Vecchio, Floransa’nın en eski köprüsü olması sebebiyle “Eski Köprü” olarak adlandırılmaktadır. Pento Vecchio, sıradan köprülerden farklı olarak üzerinde bulunan dükkanlarla günümüze kadar farklılığını korumuştur. Bu dükkanların üst üste galeriler şeklinde dizilmiş olması, köprüye orijinal ve turistik bir görünüm kazandırmıştır. Aslında köprü, savunma amaçlı olarak inşa edilmiş, daha sonra alışveriş alanı formuna bürünmüştür. Köprü, ilk yapıldığında savunma amacıyla kullanılmak üzere inşa edilmiş dört kuleden oluşturulmuştur.

Köprünün tarihi çok eski bir geçmişe dayanmaktadır. İlk olarak MS 994 yılında şehrin iki yakası arasındaki ulaşımı sağlamak için inşa edilmiş ancak köprü zaman içinde zarar görerek tekrar inşa edilmiştir. Pento Vecchio, 1345 yılında bir sel felaketi sonrasında zarar görmüş ve yapılan onarım çalışmaları ile bugünkü halini almıştır. 2. Dünya Savaşı sonrasında şehirde ayakta kalan tek tek köprü Pento Vecchio’dur. Köprü hakkındaki bir efsaneye göre Hitler Ponte Vecchio’yu ziyaret edip çok etkilenmiş, bu sebeple Alman işgali sırasında Pento Vecchio hariç tüm köprülerin yıkılmasını emretmiştir. Köprünün bu sebeple ayakta kaldığı söylentileri ise nesilden nesile aktarılmış bir efsane halini almıştır.

Köprünün kim tarafından inşa edildiğine dair çeşitli rivayetler olmakla birlikte bu konuda kesin bir bilgi olmadığı bilinmektedir. Şöyle ki İtalya’da ünlü sanat tarihi yazarı ve aynı zamanda mimar olan Girogio Vasari, 1345 yılında köprüyü yeniden inşa edilmek üzere tasarlayanın Taddeo Gaddi olduğunu söylemiştir. Ancak köprünün orijinal hali ile ilgili olarak en eski bilgiler MS 996 tarihine ait olduğu için, konu hakkında net bir sonuca varılamamıştır. Her ne kadar Taddeo Gaddi tarafından inşa edildiği söylense de bir kısım tarihçiler tarafından Dominik Rahipleri’nin tarzına daha çok benzediği düşünülmektedir. Başka yazılı kaynaklara göre ise köprünün mimarının Neri di Fiovaranti olduğu ifade edilmektedir.

Ponte Vecchio, üç kemer üzerine kurulmuştur ve 30 metre genişliğinde, yaklaşık 95 metre uzunluğundadır. Köprü üzerinde daha önce bulunan dört adet kuleden yalnızca bir tanesi yıkılmamıştır ve Manelli Kulesi ismiyle köprünün görülmeye değer bölümlerinden biri olarak ayaktadır.

Ponte Vecchio’nun Meşhur Vasari Koridoru

Pento Vecchio’nun en önemli noktalarından biri şüphesiz Vasari Koridoru’dur. 16. yüzyılda mimar Giorgio Vasari tarafından yapılan koridor, onun ismini almıştır. Bu koridoru özel kılan ise köprünün üst katında yani dükkanların üzerinde bulunuyor olmasıdır. Koridorun yapılma amacı, Floransa’nın önde gelen ailelerinden Mediciler’in, halkın kalabalığı arasına girmeden iki yaka arasında geçiş yapmalarını sağlamaktır. Bu geçit, köprü üzerindeki dükkan sayısının da artmasına neden olmuş, köprü üzerinde yeni bir alan yaratarak daha fazla dükkanın açılmasına yol açmıştır.

Medici ailesi, dönemin en güçlü ve önemli ailelerinden biridir. Floransa yönetiminde uzun yıllar söz sahibi olan aile, şehirde bulunan birçok yapının mimarisi ve inşasında etkili olmuştur. Aile, sarayları ile şehir merkezi arasında ayrı bir yol kullanmak istemiş, bunun için mevcut köprünün üzerini uygun görmüştür. Vasari Koridoru, köprünün Oltrano bölgesi tarafında yer almaktadır. Koridorun, Mecidi ailesi varislerinden Francesco’nun düğünü için yapıldığı da rivayet edilmiştir ancak genel olarak ailenin iki yaka arasındaki ulaşımı için kullanılmıştır.

Vasari Koridoru’nda Mecidi ailesinin güç ve görkemini kanıtlamak için büyük ve sanatsal pencereler ile ağır süsleme sanatlarına yer verilmiştir. Geçit içerisinde ailenin kiliseye ulaşımını sağlayan ayrıca bir balkon da bulunmaktadır.

Bir Ticaret Merkezi Olarak Pento Vecchio

Pento Vecchio, Floransa’da ticaret için önemli bir merkezdir. Tarihine bakıldığında balıkçılardan deri atölyelerine kadar birçok tüccara ev sahipliği yaparak ticarette önemli bir konum haline gelmiştir. Hatta ticarette iflas teriminin dahi Pento Vecchio’da ortaya çıktığı söylenmektedir.

Köprü geçidi, ilk kullanılmaya başladığı zamanlarda halkın gıda ihtiyacını karşılamaya yönelik kasap ve balıkçı gibi dükkanlardan olmuştur. Hatta bilinene göre bu dükkanların yanı sıra deri tabakhaneleri de köprü üzerinde bulunduğundan, ortaya çıkan kötü kokular sebebiyle dükkanlar boşaltılmıştır. Boşalan dükkanların yerini kuyumcular almış ve uzun yıllar bu şekilde kullanılmaya devam edilmiştir. Pento Vecchio üzerinde şimdilerde turistlere hitap edecek şekilde sanatsal ve hediyelik eşya satılan mağazalar bulunmaktadır.

Pento Vecchio üzerinde, mekânın uzun yıllar kuyumcular ve mücevher dükkanlarına ev sahipliği yaptığı dönemin ünlü kuyumcularından Benvenuto Cellini’nin bir heykeli bulunmaktadır. Bu heykel de köprünün önemli simgelerinden biridir. Eser, ünlü heykeltıraş Raffaello Romanelli tarafından yapılmıştır. Her ne kadar günümüzde yasaklanmış olsa da uzun yıllar heykelin etrafında asma kilit takıp kilidi nehre atmak şeklinde dilek tutma ritüelleri yapılmıştır.

Pento Vecchio, halka açık bir turistik merkez olup her gün 24 saat gezilebilmektedir. Dolayısıyla turistlerin köprüyü ziyaret edebilmek için herhangi bir ücret ödemeleri de gerekmemektedir. Turistler diledikleri zaman köprü üzerinde bulunan mücevher ve hediyelik eşya dükkanlarını gezebilir, alışveriş yapabilirler. Ancak Köprü üzerinde bulunan Vasari Koridoru’nun tamamı ziyarete açık değildir. Bazı özel bölümler kapatılmıştır. Pento Vecchio yılın her zamanı yoğun ziyaretçi almaktadır. Bir nevi çarşı formunda olduğundan dolayı gün içinde sürekli hareketlidir. Köprünün tamamını gezmek yaklaşık 1 saati bulabilmektedir. Köprü içindeki dükkanlarda vakit geçirmeye bağlı olarak bu süre değişiklik gösterebilmektedir.