İtalya’nın Gözde Tarihi Mekânı: Laurentian Kütüphanesi

Laurentian Kütüphanesi İtalya’nın Floransa kentinde bulunmaktadır. San Lorenzo Bazilikası kompleksi içerisinde şekillenmiş olan kütüphane, dünya üzerindeki tüm kütüphaneler için bir kilometre taşı olarak kabul edilmektedir. Papa VII. Clement’in aile kütüphanesini Floransa’ya San Lorenzo Bazilikası içine taşımaya karar vermesi sebebiyle temelleri atılan Laurentian Kütüphanesi’nin inşası ise 16. yüz yılda tamamlanmıştır.

Laurentian Kütüphanesi ve Michalengelo

Papa VII. Clement, kütüphane inşasında kuzeni X. Leo’yu görevlendirmiştir. Michalengelo, kütüphanenin oyma tavanlarının ilk çizimlerini yapmaya başladığı 1523 yılında, inşa aşamasına dâhil olmuştur. Tavan 10 yıl içerisinde çeşitli ustalar tarafından, çizimlere sadık kalınarak tamamlanmıştır. Michalengelo’nun tasarladığı el yazmalarının zincirlerle tutturulduğu sıralı ahşap masalar, geleneksel kütüphane anlayışına yeni bir soluk getirmiştir. Kütüphane içerisinde, katı şekilde uygulanan bir kural bulunmaktadır. Kitaplar arasında 16. yüzyıl ile 20. yüzyıl arasına tarihlendirilenler dışarıya çıkarılamamakta, yalnızca belirlenen masalarda incelenebilmektedir. Bu eserler kullanılmadığında masalarda saklanabilmektedir ve bu sistemin mucidi de Michalengelo’dur. Michalengelo’nun 1558 yılında tasarladığı yalnızca yukarıdan aydınlatılan antre, kütüphanenin tasarımına eklenen son yeniliktir. Papa VII. Clement  kütüphanenin tüm tasarımını Roma’ya taşındığı 1534 yılına dek,  Michalengelo’ya emanet etmiştir. Kütüphane, Michalengelo’nun çizimlerine sadık kalarak inşa edilmiş, Giorgio Vasari ve Bartolomeo Ammanati tarafından son hali verilerek 1571 yılında hizmete açılmıştır.

Laurentian Kütüphanesi’nin Değerli Eserleri

Kütüphane 1571 yılında açıldığında Yaşlı Cosimo’ya ait 3000 el yazması içermektedir. Cosimo’nun torunu, şair ve yazar Muhteşem Lorenzo’nun ilgi duyduğu kitap koleksiyonlarını kütüphaneye kazandırması Laurentian’ın zenginleştirilmesine büyük katkı sağlamıştır. Muhteşem Lorenzo, kütüphaneyi evrensel düzeye getirmiştir. Yunan ve Latin yazarların değerli el yazmalarını, klasik eserleri ve topladığı tezhipleri, el yazmalarına çevirerek Laurentian koleksiyonunun sanatsal değerini de arttırmıştır. 

Kütüphane arşivi günümüzde, 700 tanesi 11. yüzyıldan kalma olmak üzere yaklaşık 11.000 el yazması içermektedir. Ayrıca 2.500 papirüs, 43 ostraca, 566 incunabula ile dünyanın en zengin arşivine sahip kütüphanelerinden biridir. Laurentian Kütüphanesi’nin en değerli eserleri arasında; müziğin kaynağı olarak kabul edilen Squarcialupi Kodu, Boccaccio ve Petrarca’nın bazı imzalı el yazmaları ve Benventuno Cellini’nin otobiyografisi de bulunmaktadır.

Laurentian Kütüphanesi’nin Mimarisi

Laurentian Kütüphanesi’nin merdiveninin üzerinde, büyük bir giriş ve geniş bir okuma odası bulunmaktadır. 16. yüzyıldan bu yana aynı şekilde korunan sayılı eserlerden biridir. Mimari yapılarda 14. yüzyıldan itibaren tavan tasarımlarına özel bir önem verilmiştir. Buonarroti’nin öğrencisi Niccolo Tribolo tarafından tasarlanan kırmızı - beyaz pişmiş toprak zemin ve Flemenk zanaatkârların ellerinde şekillenen muhteşem vitray pencereler, Medici arması ile süslenmiştir. Kütüphanenin her iki yanında paralel uzanan Plutei adı verilen ahşap sıralar, Michalengelo’nun tasarımıdır ve hem kürsü hem de gözetim yeri olarak kullanılmaktadır. Floransalı bibliyofil Angelo Maria d’Elci’nin bağışladığı kitap koleksiyonunu sergilemek için, 19. yüzyıl başlarında kütüphaneye, Pasquale Poccinti tarafından döner bir bölüm eklenmiştir. Laurentian Kütüphanesi Michalengelo’nun güçlü tasarımı ile günümüze kadar ayakta kalmayı başarmıştır.

Laurentian Kütüphanesi, San Lorenzo Bazililkası ve Michalengelo heykellerinin bulunduğu Medici Şapeli ile aynı kompleks içerisinde yer almaktadır ve biletler kilisenin içerisinde satılmaktadır. Kütüphane 10.00-13.30 saatleri arasında açıktır. Hafta sonu ve tüm resmi tatillerde ise kapalıdır.