Bosna Hersek’in En Önemli Yapılarından: Mostar Köprüsü

Mostar Köprüsü, Bosna Hersek’in Mostar kentinde yer alan ve şehir için büyük bir öneme sahip olan köprüdür. Köprü, Neretva nehri üzerinde yer almaktadır. Orijinal Mostar Köprüsünün Mimar Sinan’ın öğrencisi olan Mimar Hayreddin tarafından 1566 yılında inşa edildiği bilinmektedir. Mostar Köprüsü, 9 Kasım 1993 yılında meydana gelen Boşnak ve Hırvat Savaşı sırasında, Hırvatlar tarafından yıkılmıştır. Köprü yıkılana dek Bosna Hersek halkı tarafından yaklaşık 450 yıl kullanılmıştır. Yıkılan köprünün yerine inşa edilen yeni köprü, 23 Temmuz 2004 yılında kullanıma açılmıştır. Mostar Köprüsü 2005 yılında UNESCO tarafından dünya mirasları listesine alınmıştır. Mostar köprüsünün Osmanlı zamanında değer kazandığı ve klasik Osmanlı mimarisine sahip olduğu açık ve net bir şekilde görülmektedir.

Mostar Köprüsü Mimari Özellikleri

Mostar Köprüsü Neretva Nehri’nin üzerinde yer almaktadır. Nehirden yaklaşık 24 metre yükseklikte bulunan Mostar Köprüsü aynı zamanda 30 metre uzunluğa sahiptir. Genişliğinin ise 4 metre olduğu bilinmektedir. Bulunduğu dönemin son teknolojisi ile inşa edilen Mostar köprüsünün inşaatı sırasında 456 adet taş kullanıldığı bilinmektedir. İnşa edildikten sonra köprü bulunduğu bölgeye ismini vermiştir.

Mostar köprüsünün inşaatı ile birlikte çevrede ticaret çoğalmış ve Mostar kenti Bosna Hersek’in en önemli kenti haline gelmiştir.

Mostar Köprüsü aynı zamanda Bosna Hersek halkı tarafından yıllarca çeşitli amaçlar için de kullanılmıştır. Sporcuların Mostar Köprüsü’nü atlamak için kullanıldığı bilinmektedir. Aynı zamanda bir efsaneye göre eski dönemlerde erkekler nişanlılarına olan sevgilerini ve cesaretini kanıtlamak için Mostar Köprüsü’nden atlamaktadır.

Mostar Köprüsünün Yıkılması

Mostar Köprüsü 1993 yılının kasım ayında tamamen yıkılmıştır. 1992 yılında Bosna Hersek içerisinde başlayan iç savaş neticesiyle köprüye ilk saldırının Sırplar tarafından düzenlendiği bilinmektedir. 9 Kasım 1993 tarihinde resmi olarak ilk darbenin iç savaş sırasında Hırvat tankları tarafından yapılmıştır. İlk saldırıdan sonra istikrarlı bir şekilde devam eden saldırılar sonucunda Aynı ayın sonunda Mostar köprüsünün tamamen yıkılmış ve dev taşları nehrin sularına gömülmüştür. 427 yıldır ayakta olan Mostar Köprüsü, Bosna Hersek’in Mostar şehri için oldukça kıymetli ve tarihi bir eserdir. Müslüman ve Hırvat kesimi birbirine bağladığına inanılan Mostar Köprüsü, yıkıldıktan sonra halk arasında Mostar şehrinin çok uluslu bir yapıya sahip olamayacağı inancı yaygınlaşmıştır.

İç savaşın bitiminden sonra İngiliz güçleri köprünün yerine kullanılması için geçici bir demir köprü inşa etmiştir. Mostar da bulunan diğer Köprüler de iç savaş sırasında büyük zararlar gördüğünden yeni köprü inşa edilene dek kullanılan tek köprünün demir köprü olduğu bilinmektedir.

Mostar Köprüsünün Yeniden İnşası

Eskisi ile birebir aynı olan ve aynı özellikleri taşıyan Mostar köprüsünün yeniden inşa edilmesi için ilk adım, 1997 yılında UNESCO ve Dünya Bankası’nın desteği ile atılmıştır. Yapının birçok mimari özelliğini karşılamak için ise Türk bir şirket olan ER-BU şirketi ile anlaşma sağlanmıştır. Köprünün yeniden inşası için Macar ordusu nehre gömülen taşları tek tek vinç ile çıkarmış ve kullanıma hazır hale gelmesi için temizlemiştir. Kullanılamayacak kadar zarar görmüş taşlar için ise, zamanında orijinal köprü yapılırken kullanılan taş ocağı kapalı olmasına rağmen tekrar açılmış, yeni taşlar temin edilmiştir.

Köprünün yeniden inşası sırasında tamamen orijinal modele sadık kalınmış ve aynı zamanda köprünün ayakları ve iskeleti de sağlamlaştırılmıştır.

30 metre uzunluğa ve 24 metre yüksekliğe sahip olan Mostar Köprüsü’nün yeniden inşası için çalışmalar resmi olarak 2002 yılının haziran ayında başlamıştır. Köprünün kilit taşı ise 2003 yılının Ağustos ayında eski yerine konmuştur. Mostar Köprüsü’nün inşaatı tamamlandıktan sonra çok sayıda devlet temsilcisi ile birlikte 2004 yılının temmuz ayında, İngiliz Prensi Prens Charles tarafından açılmıştır. Açılış ve tören birçok devlet televizyonu tarafından canlı yayın olarak verilmiştir. Mostar Köprüsü, 2005 yılında UNESCO tarafından dünya mirasları listesine alınmıştır.

Mostar Köprüsü Ziyaret Saatleri

Mostar Köprüsü halka açık bir tarihi eser olduğundan herhangi bir ziyaret saati sınırlandırılması bulunmamaktadır. Turistler ve yerli halk, diledikleri saatte köprüyü ziyaret edebilme özgürlüğüne sahiptir. Bunun dışında, ziyaret için kişilerden herhangi bir ücret de talep edilmemektedir. Ancak köprüye zarar verecek herhangi bir davranışta bulunulması katı kurallarla yasaklanmıştır.