Dünyanın En Eski Arşivi: Vatikan Kütüphanesi

Vatikan Kütüphanesi sahip olduğu bir milyonu aşkın kitap ve yüzbinlerce el yazması metin ile dünyanın en eski arşivi olarak bilinmektedir. 

Vatikan Sarayı’nın içinde yer alan ve dünyanın en önemli tarihi metinlerine de ev sahipliği yapan kütüphaneye yalnızca belirli şartları karşılayan kişiler girebilmektedir. Yalnızca Vatikan’ı değil tüm dünyayı ilgilendiren tarihi, felsefi ve bilimsel bilgilerin bulunduğu kütüphane milyonlarca kişi tarafından merak edilmektedir.

Dünyanın En Eski Arşivi Olan Vatikan Kütüphanesi’nin Tarihi ve Kuruluş Amacı

Papa V. Nicholas Roma’ya hacıları ve bilginleri çekmek amacıyla zengin bir halk kütüphanesi kurmak istemiştir. 1447-1455 yılları arasında kütüphanenin kurulması için çalışmalarda bulunmuştur. Kütüphane 1447’de kurulmuş olsa da çok daha eski Vatikan koleksiyonlarına içermektedir. Bazıları Lateran Sarayı’ndan, bazıları Avignon’dan (Orta Çağ’ın başlarında papalığın evi), bazıları da Konstantinopolis’teki imparatorluk kütüphanesinden alınmıştır. 1448’de Nicholas, Latince, İbranice ve Yunanca’da yaklaşık 350 kodeksi kendi kütüphanesiyle birleştirmiş ve onlara bir ev inşa etmesi için mimar Domenico Fontana’yı görevlendirmiştir. Fakat Papa V. Nicholas’ın hayatını kaybetmesiyle kütüphane çalışmaları yarım kalmıştır. 1471-1484 yılları arasında Papa IV. Sistus ise yarım kalan çalışmaları tamamlamış ve eserler toplamaya devam etmiştir. Böylelikle Vatikan Kütüphanesi’nin bugünkü halini almasını sağlamıştır.

Vatikan Kütüphanesi’nde Bulunan İçerikler Ve DigiVatLib

Vatikan Kütüphanesi yüzyıllardır kitap, el yazması ve her türde topladığı belgelerle dünyanın en eski kütüphanesi unvanını kazanmıştır. 

Kütüphane 1.1 milyon kitap ve 750.000’den fazla el yazması metin ile geniş bir koleksiyona ev sahipliği yapmaktadır. Kütüphanede şimdiye kadar bulunan en eski el yazması İncil Codex Vaticanus, Aziz Petrus’un papirüs parşömenlerdeki belgeleri, Vatikan’daki çalışmaları için ödeme talep eden Michelangelo’nun mektupları, VIII. Henry ve Anne Boleyn arasındaki mektuplar gibi pek çok önemli belge bulunmaktadır. 

Bu devasa kütüphanede tarih, bilim, hukuk ve felsefe alanındaki kitap, mektup ve metinlerin yanı sıra 20.00’den fazla sanat eseri ve 300.00’den fazla da tarihi sikke bulunmaktadır.

Vatikan Kütüphanesi DigiVatLib’de Mart 2014 tarihinden bu yana el yazmaları, arşiv malzemeleri, madalyalar ve sikkeler gibi pek çok materyali dijitalleştirmiştir. Dijitalleştirilen 80.000 eserin çoğunlukla Orta Çağ ve Hümanistlik döneme ait oldukları bilinmektedir. DigiVatLib sayesinde dijitalleştirilmiş eserlere ücretsiz erişim sağlanmaktadır. Dijitalleştirilmiş eserler arasında Türklere ait Osmanlıca olan 107 adet el yazması da yer almaktadır.

Vatikan Kütüphanesi’nin Ziyaret Saatleri ve Girişlerde Aranan Kriterler

Vatikan Kütüphanesi pazartesi, çarşamba ve cuma günleri 08.45-12.00, salı ve perşembe günleri ise 15.00-16.00 arasında ziyarete açıktır. Hafta sonları ise ziyaretçi kabul edilmemektedir. Kütüphane halka kapatılmıştır ve yalnızca araştırma yapmak amaçlı belli niteliklere sahip kişilerin girmesine izin verilmektedir. Ziyaretçilerde aranan kriterler şu şekildedir;

• Uygun niteliklere ve / veya ilgili bilimsel yayınlara sahip araştırmacılar ve akademisyenler
• Üniversitelerdeki ve diğer Yüksek Öğretim kurumlarındaki öğretmenler ve araştırmacılar
• Doktora tezi için araştırma yapan lisansüstü öğrenciler
• Yalnızca Vatikan Kütüphanesi’nde bulunan materyallere başvurmaları gerektiğini kanıtlayabilen lisans öğrencileri

Kütüphaneye Girebilmek için Aranan Kriterlere Sahip Olmayan Kişilere Öneri

Vatikan Kütüphanesi’ne girmek için aranan kriterlere uymayan ziyaretçiler için bir alternatif bulunmaktadır. Vatikan Müzeleri’nde kütüphanenin halka açık olduğu dönemlerdeki koleksiyonlarından getirilen bazı kitaplar ve el yazması koleksiyonlar yer almaktadır. Kütüphaneden getirilen bu eserler müzede 13 farklı odada sergilenmektedir. Böylelikle kütüphaneye erişemeyen kişilerin Vatikan Müzeleri’ndeki küçük kütüphaneyi görme imkanı bulunmaktadır.